به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند. از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ ۚ وَلِذَٰلِکَ خَلَقَهُمْ ۗ وَتَمَّتْ کَلِمَةُ رَبِّکَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ
مگر آن کس که خدای تو بر او رحم آورد و برای همین آفریدشان، و کلمه (قهر) خدای تو به حتم و لزوم پیوست که فرموده دوزخ را از کافران جن و انس پر خواهم ساخت.
فایل صوتی تلاوت آیه ۱۱۹ سوره هود
عبدالله‌بن‌غالب به نقل از پدرش و او از نیز مردی روایت می‌کند که گفت: «از حضرت زین‌العابدین (ع) معنی این آیه «وَ لا یَزالُونَ مُخْتَلِفِین» را پرسیدم. امام فرمودند: «منظور، کسانی از این امّت هستند که مخالف هستند که تمام آن‌ها در دین با یکدیگر اختلاف دارند «و إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَ لِذلِکَ خَلَقَهُمْ»؛ امّا این دسته، دوستان ما از مؤمنین هستند به همین‌جهت آن‌ها را از طینت پاک آفریده است».
بیشتر بخوانید
بعضی گفته اند:معنای آیه این است که مردم دائماً اختلاف دارند، مگر کسانی که در سایه لطف ورحمت الهی، گرفتار اختلاف نشوند و خدا برای همین وحدت کلمه، آنان را آفرید. فلسفه آفرینش انسان، در آیات قرآن با عناوین مختلفی مطرح شده است: در یک جا می‌خوانیم: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاّ لِیَعْبُدُونِ» که دلیل آفرینش جنّ و انسان، عبادت آن‌ها دانسته شده است.
در جای دیگری می‌فرماید: «الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاهَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً»؛ یعنی خداوند، مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید؛ و در آیه فوق نیز آمده است: «لِذلِکَ خَلَقَهُمْ»؛ یعنی ما انسان‌ها را آفریدیم تا مشمول رحمت خویش نماییم. در ظاهر به نظر می‌رسد که فلسفه آفرینش انسان، سه عنوان متفاوت یعنی:عبادت، آزمایش و رحمت است. امّا با کمی دقّت نظر متوجّه می‌شویم که هر سه موضوع دارای یک نقطه مشترک هستند و آن تکامل روحی و معنوی انسان هاست.
در آیه قبل آمد که انسان آزاد است و در آخر این آیه می‌فرماید:ما حتماً دوزخ را از انسان و جنّ پر می‌کنیم. آنچه از جمع بین این دو آیه فهمیده می‌شود، این است که انسان در انتخاب راه آزاد است، ولی به خاطر پذیرش راه باطل، جهنّمی می‌شود.
در روایات متعدّد آمده است که نمونه روشن اختلاف مردم، مسأله رهبری معصوم است که طبیعتاً به جز آن گروه که مشمول رحمت الهی و در خط اهل بیت علیهم السلام و پیشوایان معصوم قرار گرفته اند، بقیه مردم منحرف شده اند. امام صادق (ع) فرمودند: خدا انسان را آفرید تا کار‌هایی انجام دهد و مستحقّ رحمت شود.
پیام‌های آیه ۱۱۹ سوره هود۱-تن‌ها راه برچیده شدن اختلافات، لطف و رحمت الهی است. «إِلاّ مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ»
۲-عامل وحدت، فقط امداد‌های الهی است و محور‌های دنیوی و مادّی، اموری فانی، مقطعی، یک بعدی و خیالی اند. «إِلاّ مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ»
۳-فلسفه خلقت بشر، پذیرش و دریافت رحمت الهی است. «وَ لِذلِکَ خَلَقَهُمْ»
۴-خداوند قوانین و سنّت‌هایی را بر خود لازم کرده است. «وَ تَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ»
۵-قهر حتمی الهی، بعد از لطف او و فرستادن انبیا و کتب و موعظه و هشدار و مهلت دادن مطرح است. «رَحِمَ رَبُّکَ ... لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ»
۶-خداوند با قرار دادن فطرت و عقل از درونِ انسان و ارسال انبیا و کتب آسمانی از بیرون، حجّت را بر مردم تمام کرده است «وَ تَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ»
۷-جهنّم محدودیّت دارد. «لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ»
۸-جنّ نیز مانند انسان، دارای تکلیف و کیفر وپاداش است. «مِنَ الْجِنَّهِ وَ النّاسِ»
انتهای پیام/